Khởi chiếu

Ngày 12 tháng 2 năm 2010, các rạp phim ở Anh gồm Odeon, Vue và Cineworld đã có kế hoạch tẩy chay Alice ở Xứ sở thần tiên vì thời gian từ lúc chiếu rạp cho đến lúc ra DVD lẽ ra là 17 tuần thì hãng sản xuất đã giảm xuống còn 12 tuần.[67] Một tuần sau khi thông báo điều đó, rạp phim Cineworld, rạp có thị phần chiếm 24% trong thị trường rạp chiếu phim tại Anh, đã chọn chiếu bộ phim này ở hơn 150 rạp trong chuỗi các rạp của Cineworld. Giám đốc điều hành rạp phim Cineworld là Steve Wiener đã phát biểu rằng "Là những người dẫn đầu trong thị trường phim 3D, chúng tôi không muốn công chúng bỏ lỡ một buổi trình chiếu kỳ diệu như vậy. Sự thành công của Avatar đã cho thấy, hiện nay đang có một cơn bão khao khát với trải nghiệm phim 3D".[68] Ngay sau đó, chuỗi rạp phim Vue cũng ký thỏa thuận với Disney để chiếu Alice ở Xứ sở thần tiên, nhưng rạp Odeon vẫn tẩy chay bộ phim tại Anh, Ý, Ireland.[69] Ngày 25 tháng 2 năm 2010, rạp phim Odeon đã ký thỏa thuận với Disney và quyết định công chiếu phim vào ngày 5 tháng 3 năm 2010.[70] Các buổi chiếu ra mắt Hoàng Gia diễn ra tại rạp phim Odeon Leicester Square ở London vào ngày 25 tháng 2 năm 2010 để gây quỹ The Prince’s Foundation for Children & the Arts, hoàng tử xứ Wales và nữ công tước xứ Cornwall cũng đến dự. Điều đó không ảnh hưởng gì đến kế hoạch trình chiếu bộ phim tại các nước Tây Ban Nha, Đức, Bồ Đào Nha và Áo.[69][71][72] Bộ phim được công chiếu tại Mỹ và Anh, ở cả hai nước đều trình chiếu ở các rạp Disney Digital 3D và IMAX 3D,[73] cũng như tại các nhà hát vào ngày 5 tháng 3 năm 2010.[74] Ở Việt Nam, bộ phim được khởi chiếu với hai định dạng truyền thống và 3D tại các rạp trên toàn quốc vào ngày 12 tháng 3 năm 2010.

Đánh giá và phê bình

Bộ phim nhận được nhiều phản hồi và đánh giá. Theo trang web Rotten Tomatoes, bộ phim chỉ nhận được tỉ lệ ủng hộ trung bình là 52%.[75] Bộ phim nhận được đánh giá trung bình 5.7/10 dựa trên 233 bài đánh giá từ các nhà phê bình.[76] Trong "Top Đánh Giá" của trang Rotten Tomatoes có rất nhiều các nhà phê bình nổi tiếng và được chú ý của các tờ báo, các trang web, các chương trình truyền hình và radio hàng đầu,[77] thì bộ phim được đánh giá tích cực là 62% dựa trên mẫu 34 bài đánh giá.[78] Quan điểm chung của giới phê bình mặc dù là bộ phim là một bữa đại tiệc về hình ảnh, nhưng Burton đã đánh mất sự chặt chẽ, mạch lạc và gần như mọi cảm xúc của tác phẩm nguyên bản. Trang web Metacritic chuyên bình luận và phê bình các bộ phim, album nhạc, trò chơi đã đánh giá bộ phim Alice ở Xứ sở thần tiên ở mức 53/100 dựa trên 38 bài đánh giá.[79]

Nhà phê bình Todd McCarthy của tạp chí Variety đánh giá cao bộ phim và nhận xét rằng bộ phim có những "khoảnh khắc của niềm vui, sự khôi hài và làm người xem bất ngờ", nhưng cũng nói rằng "khi công chiếu thì đó cũng chỉ chỉ là một bộ phim bình thường, về một cuộc chiến bảo vệ công lý tương tự như những bộ phim bom tấn sử dụng công nghệ CGI khác trong những năm qua".[80] Theo tạp chí The Hollywood Reporter, Tim Burton rất sáng suốt khi lựa chọn định dạng 3D cho bộ phim, phù hợp với khung cảnh của bộ phim. Nhà phê bình Matt Stevens của trang web E!Online đã nhận xét rằng nhân vật Alice mờ nhạt hẳn trong phim và không còn nhận được nhiều sự quan tâm của người xem do số mệnh của cô đã được dự báo trước từ đầu phim. Còn diễn viên Johnny Depp cũng không có gì đặc sắc trong vai người làm mũ Mad Hatter. Nhân vật Nữ hoàng Trắng do Anna Hathaway thủ vai cũng vậy. Chỉ nhân vật Nữ hoàng Đỏ do Helena Bonham Carter thủ vai là đặc sắc nhất, khác lạ, ác độc nhưng vẫn có chút "con người". Phóng viên Claire Martin của báo Denver Post cho rằng Tim Burton đã tìm được "một cách thức thú vị" để kể một câu chuyên thần tiên. Nhà phê bình Claudia Puig của báo USA Today thì đánh giá định dạng 3D trong bộ phim rất cao. Lou Lumenick của báo New York Post thì phát biểu rằng ông sẽ không có ý muốn xem phần tiếp theo của bộ phim nếu có, mặc dù ông cũng thừa nhận tài năng khai thác hiệu ứng hình ảnh và âm thanh của Tim Burton.[81]

Theo Joe Morgenstern của báo Wall Street Journal thì "hiệu ứng 3D là thú vị, nhưng chiều sâu được bổ sung không khỏa lấp được lỗ hổng trong ý tưởng và kịch bản". Nhà phê bình Keith Phipps của câu lạc bộ điện ảnh The A.V. Club thì chỉ trích bộ phim về sự tham lam quá mức các tình tiết của đạo diễn và người viết kịch bản, ông đã chỉ ra rằng nếu tiểu thuyết của Carroll là sự chuyển tiếp nhẹ nhàng và thơ mộng giữa những câu chuyện kể làm cho trẻ em có thể yên giấc và những giấc mơ trôi đi nhẹ nhàng thì bộ phim của Tim Burton lại đi quá sâu vào cuộc chiến giữa cái thiện, cái tốt với cái xấu trong dòng tường thuật dồn dập, tạo cảm giác ức chế cho người xem một cách không cần thiết, làm cho việc xem phim trở thành mệt mỏi.[82]

Quá nhiều hiệu ứng hình ảnh đặc biệt, đó là điều khiến nhà phê bình Stephanie Zacharek làm việc cho trang web Salon phải phàn nàn. Ông nhấn mạnh: "Burton đã chăm chút quá mức đến bài trí bộ phim và thiết kế nhân vật: từ trang phục đến diện mạo, tính cách, nhưng ông vẫn chưa hài lòng nên đã phải sử dụng thật nhiều kỹ xảo điện ảnh. Cuối cùng là trang phục, diện mạo nhân vật và hiệu quả đặc biệt thị giác đã thu hút gần hết sự chú ý của khán giả khiến họ không còn quan tâm mấy đến tình tiết câu chuyện, vốn đã khó nắm bắt đối với những người tập trung theo dõi nó. Nói chung, Alice ở Xứ sở thần tiên đã trở thành nồi súp cho các chủ nhân pha chế công nghệ mới và thử nghiệm sáng tạo thay vì là mảnh đất của những giấc mơ".[82]

Nhà báo Ty Burr của Boston Globe cho biết đạo diễn Tim Burton không thể che giấu mục đích chính khi làm bộ phim Alice ở Xứ sở thần tiên là doanh thu phải thật cao. Burr cho rằng bộ phim bị ảnh hưởng bởi nhiều phim khoa học giả tưởng, phù thủy, thần tiên được làm trước đó như The Lord of the Rings, Shrek, The Wizard of Oz, The Princess Bride, The Golden Compass. Ty Burr nói: "Tôi không khép Burton vào tội cố ý ăn cắp ý tưởng của người khác, nhưng rõ ràng để phim có thể thu lợi cao ông đã cóp nhặt mỗi nơi một chút".[82] Ông cũng phát biểu thêm rằng: "Trong cái phi thường của ngân sách lớn, Alice thật sự rất bình thường".[81] Nhà phê bình phim Carrie Rickey của The Philadelphia Inquirer cũng đồng ý với nhận xét của Ty Burr. Ông nói vui rằng: "Nếu được phép đặt lại tên phim, tôi sẽ đặt nó là Alice in Narnia: With Stops at Disneyland, the Shire, Rohan, Naboo, and Oz".[82] Nhà phê bình Dana Stevens của tờ báo mạng Slate không hài lòng lắm với cách chuyển thể tác phẩm của Carroll thành bộ phim của Tim Burton vì bà thấy nó bị thiếu một cái gì đó. Bà cho rằng áp lực phải có một bộ phim hoành tráng, đạt lợi nhuận cao đã chi phối mạnh vào khâu biên tập và kịch bản. Bà nói: "Dù bộ phim rất dồi dào tình tiết, thậm chí dư thừa, nhưng tôi vẫn thấy thiếu một thứ. Đó là cái hồn của Alice, là ngôn ngữ của nhân vật chính, và cả những gì Carroll muốn nhắn với thiếu nhi qua bộ truyện Cuộc phiêu lưu của Alice vào Xứ sở thần tiên và Through the Looking Glass của mình".[82]

Ảnh hưởng

Mặc dù là bộ phim dành cho thiếu nhi với thể loại cổ tích, thần tiên nhưng bộ phim lại chứa những chi tiết u ám, ghê rợn. Theo cơ quan kiểm duyệt phim ảnh Australia, Alice ở Xứ sở thần tiên khiến trẻ em hoảng sợ, khó hiểu và buồn bã khi xem, bởi những tình tiết rắc rối trong phim. Cơ quan kiểm duyệt này đã đưa ra lời khuyên với các bậc phụ huynh là tốt nhất không nên đưa trẻ em đi xem bộ phim này. Mặc dù vậy, các bậc phụ huynh vẫn quyết tâm cho con mình đi xem bởi theo họ, tác phẩm của Carroll đã gây ấn tượng khá mạnh đối với trẻ em.[83]

Doanh thu

Alice ở Xứ sở thần tiên đã giành được vị trí số 1 khi thu về hơn $41 triệu trong ngày đầu tiên công chiếu tại Bắc Mĩ, lập được kỉ lục mới về doanh thu trong ngày đầu công chiếu trong tháng 3.[84][85] Ước tính bộ phim đem về được hơn $116.1 triệu trong ba ngày cuối tuần đầu tiên công chiếu, đánh bại kỉ lục cũ về doanh thu ba ngày cuối tuần đầu tiên công chiếu trong tháng 3 của bộ phim 300 với $70 triệu.[86] Nhờ vào doanh thu $116.1 triệu này, bộ phim đứng thứ 6 trong danh sách những phim có doanh thu vào ngày cuối tuần công chiếu đầu tiên cao nhất mọi thời đại, đứng thứ một trong danh sách phim không phải là phần tiếp theo có doanh thu vào ngày cuối tuần công chiếu đầu tiên cao nhất, phá vỡ kỉ lục trước đây của Người nhện.[87] Alice ở Xứ sở thần tiên cũng thu được $94 triệu tại 40 quốc gia khác trong ngày cuối tuần công chiếu đầu tiên, đưa vào tổng doanh thu của bộ phim trên toàn thế giới lên đến $210 triệu trong thời điểm đó.[88] Bộ phim đã phá vỡ kỉ lục chiếu trong các rạp IMAX của Avatar với doanh thu $9 triệu trước đây bằng cách kiếm $11.9 triệu trên 188 định dạng màn hình lớn với trung bình $64.197 cho mỗi địa điểm.[89]

Bộ phim thu về $62.7 triệu trong ngày cuối tuần công chiếu thứ 2, trở thành phim có doanh thu cao thứ 5 trong ngày cuối tuần công chiếu thứ 2, và giữ vị trí số một trong tuần đó.[90] Trong ngày cuối tuần thứ 3, bộ phim đứng nhất về doanh thu với $34.1 triệu, trở thành phim đứng thứ 6 về doanh thu trong ngày cuối tuần thứ 3, và đạt doanh thu cao hơn ba bộ phim ra mắt vào tuần đó là Diary of a Wimpy Kid, The Bounty Hunter, và Repo Men.[91][92] Trong hơn 7 tuần công chiếu, bộ phim đem về cho hãng Disney $330,846,000 tại Mỹ và Canada, và $629,500,000 tại các nước khác. Tổng doanh thu trên toàn thế giới là $1,013,927,878 tính đến ngày 6 tháng 6 năm 2010. Với doanh thu 1 tỉ USD ít lâu sau đó, Alice ở Xứ sở thần tiên trở thành bộ phim thứ 6 có doanh thu đạt mốc trên 1 tỉ USD trong lịch sử điện ảnh thế giới. Bộ phim trở thành phim có doanh thu cao nhất trong năm 2010, và trở thành phim có doanh thu cao thứ 5 mọi thời đại.[93][94]

Sản phẩm tại nhà

Hãng Walt Disney Studios Home Entertainment sẽ phát hành phim dưới dạng đĩa Blu-ray Combo Pack (trong đó sẽ bao gồm đĩa Blu-ray, đĩa DVD và đĩa Digital Copy). Định dạng đĩa Blu-ray và DVD sẽ được phát hành vào ngày 1 tháng 6 năm 2010 tại Mỹ và vào 1 tháng 7 năm 2010 tại Úc.[95]